تاکنون شده پیش خود فکر کنید که چطور چرخ خودرو حین عبور از دست‌اندازها بالا و پایین می‌رود و درعین‌حال، جهت حرکت خود را به سمت راست یا چپ تغییر می‌دهد؟ این قابلیت شگفت‌انگیز به‌خاطر وجود قطعه کوچک و مهمی به‌نام سیبک است. بنابراین می‌توانید حدس بزنید که اگر سیبک خراب شود، چه فاجعه‌ای برای ماشین و کنترل آن به‌بار می‌آید.
در این مطلب از وبلاگ اتوراسا، می‌خواهیم سیبک ماشین و نقش آن در خودرو را بررسی کنیم و سپس، اطلاعاتی کاربردی درباره علائم خرابی سیبک ماشین در اختیارتان قرار خواهیم داد. آشنایی با این اطلاعات، برای هر راننده‌ای ضروری است. بنابراین، توصیه می‌کنیم تا انتهای این مطلب بلاگ اتوراسا با ما همراه باشید.
سیبک ماشین چیست؟
مطمئنا به‌عنوان یک راننده تاکنون درباره قطعات مختلف خودرو کنجکاو شده‌اید؛ مثلا واتر پمپ ماشین چیست و چه اهمیتی دارد؟ سیبک چیست و در صورت خرابی، نحوه تعمیر سیبک ماشین چگونه است؟ تمایل به کسب این قبیل اطلاعات، در طولانی‌مدت شما را به یک راننده ماهر و آگاه تبدیل می‌کند و باعث می‌شود که به‌راحتی از پس بسیاری از مشکلات ماشین برآیید.
سیبک ماشین (Ball Joint) قطعه‌ای کروی شکل است که از جنس فلز محکم ساخته شده و به‌وسیله یک پوشش پلاستیکی، محافظت می‌شود. سیبک روی یک بازو قرار دارد و حرکت دورانی و چرخشی قطعات مختلف، یا به بیان بهتر، ماشین را امکان‌پذیر می‌کند. ماشین چندتا سیبک دارد و روی هر قطعه‌ای با حرکت چرخشی، یک بازوی سیبک‌دار به‌چشم می‌خورد.
تمام خودروهای دیفرانسیل جلو به چندین سیبک مجهز هستند. سیبک‌ها در سیستم تعلیق جلوی خودرو قرار دارند و ضمن اتصال بازوهای کنترلی به محورهای فرمان، به چرخ‌ها اجازه می‌دهند با پیروی از حرکت فرمان و تعلیق بچرخند. پس اگر می‌خواهید بدانید «سیبک در ماشین کجاست؟» باید بگوییم که آن‌ها در نقاط تعلیق بالا و پایین، در هر سمت وسیله نقلیه یافت می‌شوند.
سیب‌های پایین وزن خودرو را تحمل می‌کنند و سیبک‌های بالا برای تراز و پایداری خودرو کاربرد دارند. لازم به ذکر است که برخی وسایل نقلیه ممکن است چند سیبک اضافی روی میله‌های فرمان داشته باشند.
بیشتر بخوانید: علائم خرابی دسته موتور ماشین
نقش سیبک در ماشین چیست؟
رانندگی تنها به معنی فشردن پدال گاز و چرخاندن فرمان و یا خرید لاستیک دولتی یا آزاد برای ماشین نیست. اینکه لاستیک خوب چه ویژگی‌هایی دارد و فاق لاستیک چیست هم، جزو اطلاعات کاربردی برای هر راننده‌ای محسوب می‌شوند. درواقع شما باید از عملکرد قطعات مختلف آگاه باشید و علائمی مثل نشانه چراغ چک روشن را درک کنید.
در این صورت ذهنتان با تمام بخش‌های خودرو به‌طور کامل آشنا می‌شود و به نهایت لذت و بهره‌وری از رانندگی برسید. یکی از قطعات کوچک ولی مهم در ماشین‌ها، سیبک است که دانستن ماهیت و عملکرد آن برای هر راننده‌ای واجب است.
کاربرد سیبک در ماشین به انواع مختلف آن، یعنی سیبک فرمان، سیبک بغل شاسی، سیبک مفصلی، سیبک زیر اکسل، سیبک طبق و سیبک تعادل بستگی دارد. در مجموع می‌توانیم وظیفه سیبک ماشین را در موارد زیر خلاصه کنیم:
- تحمل وزن: سیبک‌ها به‌عنوان اتصالات استراتژیک، بخشی از سنگینی خودرو را تحمل می‌کنند و با ساختار فلزی محکم خود، همزمان از انتقال مستقیم ضربات جاده‌ای به شاسی و کابین جلوگیری می‌کنند.
- ایجاد حرکت: سیبک‌ها با ایجاد محورهای حرکتی چندجهته، امکان چرخش و تغییر زاویه چرخ‌ها را فراهم می‌کنند. این قابلیت، مبتنی بر عملکرد سیستم فرمان است و انجام مانورهای ضروری مانند پیچیدن و دورزدن را ممکن می‌کند.
- هدایت چرخ‌ها: سیبک فرمان با تبدیل دستورات سیستم فرمان به حرکات دقیق چرخ‌ها، نقش محوری در کنترل مسیر حرکت ایفا می‌کند. به این ترتیب، امکان هدایت مطمئن و پاسخگو در پیچ‌ها و شرایط مختلف رانندگی فراهم می‌شود.
- مهار ضربات: سیبک‌ها با جذب و سرکوب ضربات ناشی از دست‌اندازها و ناهمواری‌های جاده، آرامش و نرمی حرکت خودرو را تضمین، و از انتقال این ارتعاشات به بدنه و کابین جلوگیری می‌کنند.
- کاهش لرزش: سیبک‌ها با مهار لرزش‌های ناخواسته چرخ‌ها، از ایجاد ارتعاشات مزاحم در حین حرکت جلوگیری می‌کنند و ثبات و تعادل خودرو را در مسیر بهبود می‌بخشند.
از کجا بفهمیم سیبک ماشین خراب است؟
سیبک‌ها همانند تمام قطعات خودرو به‌دلایل مختلفی ازجمله پوسیدگی و زنگ‌زدگی، نفوذ گردوغبار، شل‌شدن پیچ‌ها و هرزشدن مهره‌ها خراب می‌شوند و کارایی خود را از دست می‌دهند. خطرات خرابی سیبک ماشین بسیار جدی است و احتمال وقوع تصادف را افزایش می‌دهد.
خرابی سیبک با نشانه‌های متعددی همراه است که در صورت مشاهده هر یک از آن‌ها، باید فورا نسبت به تعمیر سیبک ماشین یا تعویض آن اقدام کنید. همان‌طور که در صورت پوسیدگی تایر به سراغ خرید لاستیک باکیفیت می‌روید، در صورت نیاز به تعویض سیبک ماشین نیز به سراغ نمونه‌های مرغوب و اصل بروید تا نهایت بهره و اثربخشی را از آن بگیرید. در ادامه، مهم‌ترین علائم خرابی سیبک ماشین را بررسی کرده‌ایم:
صدای سیبک ماشین
صدای سیبک خراب ماشین به‌صورت تق‌تق یا ضربه هنگام عبور از دست‌اندازها، جیرجیر هنگام چرخاندن فرمان یا در سرعت‌های پایین، و صدای لقی یا کوبش از ناحیه جلوبندی شنیده می‌شود. این صداها ناشی از فرسودگی سیبک هستند و احتمالا با علائم دیگری مانند لرزش فرمان، کشیده شدن خودرو به یک سمت، عدم بازگشت فرمان به موقعیت اصلی خود بعد از چرخش آن، همراه می‌شوند.
سایش غیرعادی چرخ‌های جلو
وجود ساییدگی در چرخ‌های جلو به‌دلیل خرابی سیبک، ناشی از ایجاد لقی و عدم ثبات در سیستم تعلیق است. این لقی، زوایای چرخ‌ها را تغییر می‌دهد و درنتیجه چرخ‌ها به‌جای حرکت صاف، با سطح جاده سایش غیرعادی دارند. این فرایند، منجر به فرسایش زودرس و اغلب غیریکنواخت لاستیک می‌شود.
آزادی بیش‌ازحد فرمان خودرو
خلاصی بیش‌ازحد فرمان به معنی وجود لقی و بازی در سیستم فرمان است که باعث می‌شود چرخش اولیه غربیلک فرمان، موجب تغییر جهت چرخ‌ها نشود. این مشکل معمولا به‌دلیل فرسودگی قطعاتی مانند سیبک، پولوس یا اتصالات جعبه‌فرمان رخ داده و کنترل خودرو را به‌شدت کاهش می‌دهد.
انتقال ضربات به کابین خودرو
خرابی سیبک‌ها باعث از بین رفتن عملکرد اصلی آن‌ها در جذب و میراکردن ضربات می‌شود. درنتیجه، لرزش و تکان‌های ناشی از ناهمواری‌های جاده به‌جای مهار شدن، مستقیما از طریق سیستم تعلیق و فرمان به بدنه و کابین خودرو منتقل می‌شوند. البته این ضربات و لرزش‌ها با آن‌هایی که جزو علائم خرابی دسته موتور است، فرق دارند.
البته نصب لاستیک نامناسب هم می‌تواند باعث انتقال ضربات به کابین شود. با اینکه قیمت لاستیک خارجی تفاوت بسیاری با نمونه‌های داخلی مثل لاستیک بارز یا تایرهای مرغوب چینی دارد، اما نرمی و عملکرد آن‌ها ثابت‌شده و انتقادناپذیر است.
سیبک خودرو واسطه حرکات چرخشی ماشین
سیبک درجه آزادی لازم برای حرکات قطعات معلق و شناور مثل سیستم تعلیق و فرمان خودرو را فراهم می‌کند. این قطعه کوچک و درعین‌حال حیاتی، ضامن کنترل و هدایت دقیق ماشین است. خرابی سیبک عواقبی همچون افزایش فاصله ترمزگیری، سایش و ترکیدن لاستیک‌ها، لرزش و ناپایداری فرمان، خطر تصادف و واژگونی خودرو را به‌همراه دارد.
خرابی سیبک را می‌توانید از روی عملکرد فرمان، شنیدن صدای عجیب حین عبور از دست‌اندازها، وضعیت سلامتی چرخ‌های جلو و احساس لرزش و کوبش درون کابین شناسایی کنید. در این صورت، چرخش فرمان به سمت نزدیک‌ترین تعمیرگاه معتبر، بهترین اقدامی است که از سوی کارشناسان راسا ویستا تجارت (اتوراسا) به شما پیشنهاد می‌شود.
پرسش‌های متداول
من دلارام شرف الدین هستم و ارشد هوش مصنوعی دارم. عاشق فناوری هستم و از سال ۱۳۹۵ فعالیت خودم رو به عنوان مترجم و تولیدکننده محتوا در حوزه های متنوع تکنولوژیکی از جمله دستگاه‌های هوشمند و خودرو شروع کردم و در حال حاضر با رسانه های خبری مختلف همکاری دارم.
