تست باتری ماشین؛ جلوگیری از خاموشی ناگهانی خودرو در جاده

تصور کنید که یک روز صبح، برای رسیدن به قرار مهم کاری یا سفر هیجان‌انگیزی آماده می‌شوید، اما ناگهان متوجه می‌شوید ماشین شما روشن نمی‌شود. علت این مسئله ممکن است خرابی باتری باشد. باتری سالم نه‌تنها موتور را روشن می‌کند، بلکه مانع از آسیب به اجزای حیاتی خودرو می‌شود. اینجاست که تست باتری ماشین اهمیت پیدا می‌کند. اگر در این زمینه دانش کافی ندارید، نگران نباشید. در این مطلب مجله اتوراسا، به بررسی علل خرابی  و نحوه تست سلامت باتری ماشین می‌پردازیم و به شما یاد می‌دهیم که چگونه، مشکلات باتری خودرو را شناسایی کنید و در صورت نیاز، اقدامات مناسب را انجام دهید. حتما تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

آموزش تست باتری ماشین

طبق آمار انجمن اتومبیل آلمان (ADAC)، در سال 2022 بیش از 46 درصد خرابی‌های خودرو به‌دلیل مشکلات باتری بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که باتری خودروهای مدرن با وجود تمام تجهیزات الکتریکی، نیاز بیشتری به مراقبت دارند و فشار بیشتری را تحمل می‌کنند. برای تست باتری معمولی، استفاده از دستگاه اندازه‌گیری که وضعیت شارژ باتری را نمایش می‌دهد، کافی است. اما برای تست باتری‌های استارت-استاپ، وضعیت شارژ و وضعیت سلامت باتری مهم هستند. روش تست خرابی باتری ماشین شامل چند مرحله است که در ادامه مفصل آن‌ها را بررسی کرده‌ایم:

1. اتصال دستگاه تست به ترمینال‌های باتری

ابتدا برای اندازه‌گیری وضعیت شارژ و مقاومت داخلی باتری، دستگاه تست باتری را به ترمینال‌های باتری متصل کنید. در این مرحله باید کابل قرمز را به ترمینال مثبت و کابل مشکی را به ترمینال منفی وصل کنید. ترتیب اتصال اهمیتی ندارد. 

2. تنظیم نوع باتری

در مرحله دوم باید دستگاه تست باتری را براساس نوع باتری تنظیم کنید. چون دستگاه برای هر نوع باتری از الگوریتم تست متفاوتی استفاده می‌کند. بنابراین تنظیم نادرست منجر به اندازه‌گیری و نتایج نادرست می‌شود. برای تنظیم دقیق‌تر باید جریان استارت سرد باتری (حداکثر جریان باتری در دمای مشخص و دوره 30 ثانیه‌ای) و استاندارد اندازه‌گیری مناسب را هم وارد کنید. این اطلاعات معمولا روی برچسب باتری درج می‌شوند. 

بیشتر بخوانید: علت روشن شدن چراغ باتری بعد از استارت

3. اجرای تست و تفسیر نتایج

 پس از واردکردن اطلاعات، دستگاه به‌طور خودکار تست را آغاز و نتایج را نمایش می‌دهد. این نتایج شامل وضعیت سلامت باتری و قابلیت ارائه جریان استارت سرد مورد نیاز است. پس از دریافت نتایج از دستگاه، باید به دو بخش اصلی توجه کنید که شامل  وضعیت سلامت باتری (SOH) و وضعیت شارژ (SOC) است. اگر SOH کمتر از 75% باشد، باتری نیاز به تعویض دارد. همچنین اگر SOC زیر 12.4 ولت باشد، باتری باید هرچه سریع‌تر شارژ شود. دما به‌ویژه دمای پایین می‌تواند روی چگونگی تست باتری ماشین و نتایج تاثیرگذار باشد و شارژ باتری را کمتر نشان دهد.  

روش تست باتری ماشین با مولتی متر

نحوه تست باتری خودرو با مولتی‌متر چند مرحله ساده دارد. اولین کاری که باید انجام دهید این است که به پایانه‌های باتری دسترسی داشته باشید. باتری‌ معمولا در اطراف محفظه موتور قرار دارد. با این حال اگر با بازکردن کاپوت، باتری قابل مشاهده نیست، باید به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید. در خودروهای مدرن، معمولا باتری یک پوشش پلاستیکی دارد که برای دسترسی به پایانه‌ها باید آن را باز کنید و بردارید. همچنین ممکن است یک پوشش قرمز روی ترمینال مثبت (+) وجود داشته باشد که باید برداشته شود. پس از دسترسی به پایانه‌ها برای تست باتری این مراحل را انجام دهید: 

1. آماده‌سازی و تنظیم مولتی متر

قبل از شروع تست مطمئن شوید که موتور خودرو و تمام تجهیزات الکتریکی آن خاموش هستند. سپس برای شروع دستکش و عینک ایمنی بپوشید تا از تماس با اسید یا جرقه‌های احتمالی جلوگیری شود. در مرحله بعد مولتی‌متر را در حالت ولتاژ DC تنظیم کنید. همچنین اگر مولتی متر شما دارای محدوده ولتاژ است، باید آن را روی 20V قرار دهید. سپس پروب‌های قرمز (مثبت) و مشکی (منفی) را به ترمینال‌های مثبت و منفی باتری متصل کنید. 

بیشتر بخوانید: باتری خودروهای برقی و هیبریدی باهم چه تفاوتی دارند

2. خواندن ولتاژ

 پس از اتصال پروب‌ها، باید ولتاژ باتری را که در صفحه نمایش مولتی‌متر مشخص می‌شود، بخوانید. هر عدد نشانه وضعیت خاصی از باتری است که عبارت‌ند از:

• ولتاژ 12.6V و بالاتر نشان می‌دهد که باتری سالم است و به‌طور کامل شارژ دارد.
• عدد 12.4V تا 12.6V نشان می‌دهد که باتری کمی شارژ دارد و ممکن است به شارژ مجدد نیاز داشته باشد.
• ولتاژ 12.2V تا 12.4V، این محدوده نشان می‌دهد که شارژ باتری کم است و به شارژ فوری نیاز دارد.
• عدد زیر 12.2V نشان‌دهنده ضعیف‌بودن برنامه‌نویس است. عموما در این حالت باید باتری را تعویض کنید.

3. تست ولتاژ با موتور روشن 

برای اطمینان از نتایج تست باتری با مولتی‌‌متر، تست ولتاژ را می‌توانید در وضعیتی که موتور روشن است هم انجام دهید. پس از اینکه ولتاژ باتری را اندازه‌گیری کردید، موتور خودرو را روشن کنید. دوباره پروب‌ها را به‌همان ترتیب متصل کنید و مجددا ولتاژ را بخوانید. ولتاژی را که در این حالت نمایش داده می‌شود، باید به‌صورت زیر تفسیر کنید:

• عدد بین  13.8V تا 14.4V، نشان‌دهنده این است که سیستم شارژ خودرو به درستی کار می‌کند.
• ولتاژ  زیر 13.8V نشان‌دهنده این است که دینام یا سیستم شارژ مشکل دارند. 

اگر ولتاژ باتری در حالت خاموش پایین باشد یا در حالت روشن به مقدار مناسب نرسد، باید باتری را شارژ یا تعویض کنید. همچنین، باید بدانید که دما روی عملکرد باتری تأثیرگذار است و معمولا در دماهای پایین، ولتاژ باتری کاهش پیدا می‌کند. برای افزایش عمر و نگهداری از باتری ماشین، دقت کنید که ترمینال‌ها تمیز و بدون زنگ‌زدگی باشند. پس از دسترسی به پایانه‌ها مراقب باشید که اجسام فلزی با آن‌ها برخورد نکنند. 

بیشتر بخوانید: کاربرد والف لاستیک

تست باتری ماشین با سیم

راه های تست باتری ماشین متفاوت است و یکی از ساده‌ترین آن‌ها تست باتری با سیم است. در این روش شارژ باتری را از طریق بررسی ولتاژ مشخص می‌کنند. تست باتری ماشین با ولت متر مثالی برای بررسی ولتاژ با سیم است. گیره قرمز و مشکی دستگاه را به قطب مثبت و منفی باتری متصل کنید و پس از تنظیم دستگاه، ولتاژ را بخوانید. این روش به تست خارج از خودرو هم معروف است. 

روش دیگری هم وجود دارد که به آن تست داخل خودرو گفته می‌شود. در این روش، ابتدا باید سوکت کوئل را جدا کنید تا ماشین روشن نشود. حالا دستگاه را مانند قبل وصل و به کمک منو تنظیم کنید. در این قسمت باید از فرد دیگری بخواهید که بخاری و نور بالای خودرو را روشن کند و سپس دکمه تست را بزنید. ماشین باید 15ثانیه در حالت استارت باقی بماند تا ولتاژ مشخص شود. 

تست باتری ماشین با لامپ

یکی دیگر از روش‌های تست باتری خودرو بدون دستگاه استفاده از لامپ‌ است. در این روش می‌توانید به‌جای ولت‌متر، از یک لامپ 5 آمپری 12 ولتی استفاده کنید. خودرو و همه وسایل الکترونیکی را خاموش کنید و سوییچ را ببندید. سپس لامپ را (به‌صورت سری) به‌ ترمینال‌ها متصل و 2 دقیقه صبر کنید. پس از این زمان لامپ باید به‌صورت کم‌نور باقی بماند، در غیر این‌صورت باتری خالی یا خراب است. لامپ باید مناسب باتری باشد، به‌طور مثال اگر لامپ 6 ولتی است باتری هم باید 6 ولت یا بیشتر باشد. 

بیشتر بخوانید: رینگ خودرو

تست باتری ماشین با اهم متر

اهم متر هم یکی دیگر از انواع روش تست باتری خودرو است که مقاومت داخلی باتری و جریان خروجی آن را مشخص می‌کند. در این روش هم باید پراب‌های اهم متر را به قطب‌ مثبت و منفی باتری وصل کنید. سپس، دستگاه را روی حالت مقاومت قرار دهید و اجازه دهید تا پس از چند ثانیه مقدار مقاومت و سلامت باتری را نمایش دهد. پایین‌بودن مقدار مقاومت نشان‌دهده وضعیت خوب باتری است. 

تست باتری ماشین | افزایش ایمنی و جلوگیری از خرابی خودرو

این مقاله به اهمیت تست باتری خودرو و روش‌های آن پرداخت. همان‌طور که مشاهده کردید تست باتری ماشین یکی از مراحل حیاتی در نگهداری و بررسی سلامت خودرو است و می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات جدی‌ جلوگیری کند. با انجام تست‌های منظم مانند تست ولتاژ، می‌توانید از عملکرد صحیح باتری اطمینان حاصل کنید. همچنین لازم است نشانه‌هایی مانند استارت‌زدن سخت، چراغ‌های کم نور و بوی گوگرد را جدی بگیرید. این نشانه‌ها به شما هشدار می‌دهند که حتی بهترین باتری ماشین نیاز به بررسی دارد. با رعایت نکات نگهداری و انجام تست‌های دوره‌ای، می‌توانید عمر باتری را افزایش دهید و از رانندگی بی‌دغدغه لذت ببرید.

سوالات متداول

منابع: us.haynes.com | bridgestonetire.ca | varta-automotive.com