تا به حال برایتان پیش آمده باشد که بعد از تعویض لاستیک و هنگام رانندگی در سرعتهای بالا، فرمان دچار لرزش شود؟ در این صورت حتما متوجه شدهاید که خودرو تعادلش را از دست میدهد و رانندگی دشوار میشود. در توضیح این پدیده، پای مفهومی به میان میآید که کمتر به آن توجه میشود، یعنی: تفاوت بالانس دینامیکی و استاتیکی.
بالانس چرخ یکی از ضروری ترین کارهای نگهداری خودرو است که بهصورت مستقیم با ایمنی و عمر لاستیکها سروکار دارد. به همین دلیل، تصمیم گرفتیم در این مطلب بلاگ اتوراسا به بررسی بالانس استاتیکی و دینامیکی بپردازیم و کاربرد آنها را توضیح دهیم. اگر میخواهید دانش فنیتان را در حوزه خودرو بیشتر کنید و درباره این موضوع اطلاعات بیشتری کسب کنید، حتما تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
درباره مفهوم بالانس چرخ
در اولین گام از تفاوت بالانس دینامیکی و استاتیکی، باید با مفهوم بالانس چرخ آشنا شوید. هر چرخ خودرو باید به گونهای باشد که وزن آن در تمام نقاط بهصورت یکنواخت پخش شود. اگر حتی چند گرم از تعادل خارج شود، در سرعتهای بالا لرزش، صدای غیرعادی و حتی استهلاک زودهنگام سیستم تعلیق اتفاق میافتد. بالانس لاستیک کمک میکند تا چرخ بهصورت یکنواخت بچرخد، اصطکاک را کاهش دهد و کنترل خودرو در پیچها دقیقتر شود.
بیشتر بخوانید: افزیش طول عمر لاستیک
بالانس استاتیکی چیست؟
در روش بالانس استاتیکی، وزن چرخ روی محور ثابت بررسی میشود. هدف این است که مرکز جرم چرخ دقیقا روی محور دوران قرار بگیرد. اگر چرخ در حالت سکون بچرخد و در یک نقطه متوقف شود، یعنی در آن سمت وزنه بیشتری وجود دارد.
در این روش، تکنسین با اضافه کردن وزنههای سربی یا چسبی در قسمت مقابل، وزن را برابر میکند. به زبان ساده، بالانس استاتیکی زمانی بهکار میآید که لرزش در سرعتهای پایین حس میشود.
بیشتر بخوانید: بالانس استاتیکی چیست
بالانس دینامیکی چیست؟
این نوع بالانس در حالتی انجام میشود که چرخ در سرعت بالا میچرخد. در این حالت، علاوه بر توزیع وزن، نیروهای جانبی و عمودی هم بررسی میشوند. همچنین، دستگاه مخصوصی چرخ را در حالت چرخش واقعی قرار میدهد و هرگونه انحراف یا لرزش را شناسایی میکند. سپس تکنسین وزنهها را در دو طرف رینگ نصب میکند تا چرخ کاملا متعادل شوند. تفاوت دقت بالانس استاتیکی و دینامیکی هم در همین جزئیات نهفته است.
بیشتر بخوانید: بالانس دینامیکی چیست
جدول مقایسه بالانس دینامیکی و استاتیکی
در این جدول، با یک نگاه میتوانید ویژگیها و تفاوت بالانس دینامیکی و استاتیکی را مشاهده کنید و تفاوت این دو را متوجه شوید:
| ویژگیها | بالانس استاتیکی | بالانس دینامیکی |
| وضعیت چرخ | در حالت سکون | در حال چرخش |
| محل نصب وزنه | یک طرف رینگ | دو طرف رینگ |
| کاربرد | سرعتهای پایین | سرعتهای بالا |
| دقت و حساسیت | کمتر | بیشتر |
| تجهیزات مورد نیاز | سادهتر و ارزانتر | دستگاه پیشرفته |
| زمان انجام | کوتاهتر | طولانیتر ولی دقیقتر |
تفاوت عملکرد بالانس دینامیکی و استاتیکی
در عمل، تفاوت بالانس دینامیکی و استاتیکی از نظر عملکرد، در نوع نیرویی است که هنگام چرخش اندازهگیری میشود. در بالانس استاتیکی فقط نیروهای عمودی یعنی بالا و پایین، بررسی میشوند تا وزن چرخ در حالت ایستاده، متعادل باشد. اما در بالانس دینامیکی، علاوه بر این نیروها، نیروهای جانبی و گریز از مرکز که در سرعت بالا ایجاد میشوند هم سنجیده میشود.
اگر هنگام رانندگی در سرعتهای بالاتر از ۸۰ کیلومتر در ساعت لرزشی در فرمان یا صندلی احساس میکنید، بهاحتمال زیاد زمان آن رسیده است که از بالانس دینامیکی کمک بگیرید. همچنین، بعد از خرید لاستیک جدید یا تغییر سایز رینگها، بالانس دینامیکی بهترین گزینه است.
برای خودروهای کوچک شهری هم که بهصورت عادی با سرعت پایینتری حرکت میکنند، بالانس استاتیکی کافی است. برای انتخاب لاستیک مناسب میتوانید لاستیک چینی مرغوب تهیه کنید و یا با اطلاع از قیمت لاستیک بلک هاوک اقدام به خرید از این برند کنید.
مزایا و معایب بالانس استاتیکی و دینامیکی
هرکدام از این دو روش، نقاط قوت و ضعف خود را دارند. بسیاری از رانندگان این سوال را دارند که چه زمانی باید از بالانس دینامیکی استفاده کرد؟ در جدول بالا دیدید که بالانس دینامیکی دقت بیشتری دارد، اما باید توجه داشته باشید که هزینه این روش هم بالاتر است. در مقابل، بالانس استاتیکی سریعتر انجام میشود اما در سرعتهای بالا لرزش را بهطور کامل از بین نمیبرد.
در واقع انتخاب میان این دو، به نوع خودرو، سرعت رانندگی و حتی وضعیت لاستیکهای خودروی شما بستگی دارد. در خصوص انتخاب لاستیکهای استاندارد این نکته را فراموش نکنید که برای خرید لاستیک دولتی، خرید لاستیک خارجی و یا حتی خرید لاستیک بارز از بین محصولات استاندارد داخلی، از فروشگاههای معتبر اقدام کنید.
بیشتر بخوانید: تاثیر آب و هوا در فشار باد لاستیک
فرق بالانس دینامیکی و استاتیکی در خودروهای مدرن
در خودروهای امروزی که سیستم تعلیق و فرمان الکترونیکی دارند، حتی کوچکترین عدمتعادل در چرخها میتواند عملکرد کلی ماشین را مختل کند. به همین دلیل، کارخانههای خودروسازی اغلب توصیه میکنند هنگام تعویض لاستیک یا سرویس دورهای، از بالانس دینامیکی استفاده شود. در واقع تفاوت اصلی بین بالانس دینامیکی و استاتیکی برای ماشینهای مدرن، در میزان دقت و فناوری دستگاههای مورد استفاده است.
عوامل موثر بر بالانس دقیقتر
عوامل زیر هم میتوانند کیفیت بالانس را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار دهند و نباید صرفا به نوع بالانس اکتفا کنید:
- نوع لاستیک: لاستیکهای غیر استاندارد یا ارزان قیمت نیاز به بالانس بیشتری دارند.
- کیفیت رینگ: تابدار بودن رینگ، حتی با بالانس دقیق هم لرزش ایجاد میکند.
- روش نصب لاستیک روی رینگ: در صورت نصب غلط، مرکز جرم چرخ تغییر میکند.
- شرایط جاده و دما: جادههای ناهموار یا گرمای زیاد، باعث تغییر وزن نسبی لاستیک میشود.
آنچه رانندگان حرفهای و باتجربه گفتهاند
خودرویی که بالانس دقیق دارد، نرمتر حرکت میکند، مصرف سوختش کمتر است و فرمان پذیری بهتری دارد. در این خودروها راننده حس اعتماد بیشتری پیدا میکند و قطعات سیستم تعلیق دیرتر فرسوده میشوند.
در مقابل، بالانس نامناسب نه تنها باعث لرزش میشود بلکه میتواند به بلبرینگها، کمک فنرها و حتی جلوبندی آسیب برساند. به همین دلیل است که بسیاری از کارشناسان توصیه میکنند در سرویس دورهای، روش تشخیص نیاز به بالانس چرخ را جدی بگیرید و چرخها را هر ۵ تا ۱۰ هزار کیلومتر بررسی کنید.
کدام بهتر است | بالانس دینامیکی یا استاتیکی؟
در هر حال، بالانس صحیح یعنی رانندگی ایمنتر و لاستیکهای بادوامتر. اگر بخواهیم توضیحات ارائهشده درباره تفاوت بالانس دینامیکی و استاتیکی را به زبان ساده و کاملا خلاصه به شما بگوییم، باید به گزارههای زیر اشاره کنیم:
- برای خودروهای شهری و سرعت پایین، بالانس استاتیکی کافی است.
- برای خودروهای مدرن، اسپرت یا با لاستیکهای پهن، بالانس دینامیکی گزینه بهتری است.
نگاهی به آینده تجهیزات بالانس چرخ
در این مطلب از راسا ویستا تجارت (اتوراسا) به تفاوت بالانس دینامیکی و استاتیکی در خودرو پرداختیم و نقش دستگاهها را در هر یک شرح دادیم. در سالهای اخیر که فناوریهای جدیدی به بازار وارد میشوند، این دستگاههای مدرن هستند که بهصورت خودکار و دیجیتالی چرخ را اسکن میکنند و خطای انسانی را به صفر میرسانند.
حتی برخی شرکتها بهدنبال ترکیب بالانس دینامیکی و استاتیکی در یک سیستم واحد هستند تا هر دو مزیت را با هم ارائه دهند. این روند باعث شده تا هزینهها کاهش پیدا کند و بالانس، به بخشی جداییناپذیر از خدمات تعمیرگاهی مدرن تبدیل شود. نظر شما چیست؟ آینده بالانس لاستیک را چطور ارزیابی میکنید؟ راستی بالانس دینامیکی را ترجیح میدهید یا استاتیک؟
سوالات متداول
