سنسور دور موتور؛ کلیدی برای هماهنگی جرقه و تزریق سوخت

فرض کنید در حال رانندگی با سرعت ثابت هستید که ناگهان عقربه دور موتور به سمت صفر یا عددی عجیب می‌رسد. بدون شک در این حالت دستپاچه می‌شوید و تصمیم می‌گیرید با کم‌کردن سرعت، ماشین را به محلی امن انتقال دهید. در همین حین، ناگهان موتور از کار می‌افتد و خودرو خاموش می‌شود. در اغلب موارد، سنسور دور موتور مقصر ایجاد این شرایط ناخوشایند است. اگر درباره این قطعه کنجکاو شده‌اید و می‌خواهید از رخدادهای مرتبط با آن جلوگیری کنید، تا انتهای این مطلب مجله اتوراسا با ما همراه باشید. در ادامه ماهیت، عملکرد، محل قرارگیری و نشانه‌های خرابی این قطعه مهم خودرو را به‌طور کامل بررسی خواهیم کرد.  

سنسور دور موتور خودرو چیست؟

سنسور دور موتور که با نام سنسور موقعیت میل‌لنگ (Crankshaft Position Sensor) هم شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین سنسورهای موجود در خودرو است. این قطعه سرعت چرخش میل‌لنگ و موقعیت زاویه‌ای آن را به‌طور لحظه‌ای اندازه‌گیری کرده و داده‌های حاصل را به ایسیو منتقل می‌کند. ایسیو با استفاده از این داده‌ها، زمان‌بندی مناسب برای جرقه‌زنی و تزریق سوخت را انجام می‌دهد تا احتراق به شیوه‌ای بهینه انجام شود.

سنسور دور موتور ۲۰۶ یا به طور کلی حسگر دورموتور وظیفه دارد موقعیت دقیق پیستون‌ها جهت تزریق سوخت و جرقه‌ در بهترین زمان ممکن را مشخص کند و علاوه بر کنترل هماهنگی انژکتورها و کوئل‌ها، سرعت چرخش موتور را مورد بررسی قرار دهد. این قطعه مغناطیسی کوچک معمولا در نزدیکی فلایویل یا انتهای میل‌لنگ نصب می‌شود تا بتواند عبور دندانه‌های فلایویل را تشخیص دهد و با هر مرتبه عبور، یک پالس ایجاد کند. این موضوع درباره سنسور دور موتور برلیانس نیز صدق می‌کند که در فاصله ۱ الی ۲ میلی‌متری فلایویل قرار دارد.

امروزه در بسیاری از موتورها، یکی از دندانه‌های فلایویل به طور عمد حذف می‌شود تا علامت مرجعی برای ایجاد هر پالس باشد. اگر در مورد محل قرارگیری سنسور دور موتور سمند یا هر خودروی دیگری کنجکاو هستید، می‌توانید از کتابچه راهنمای ماشین کمک بگیرید.

بیشتر بخوانید: مشخصات ماشین کوییک

اهمیت سنسور دور موتور چیست؟

سنسور دورموتور یکی از مهم‌ترین قطعات موجود در خودرو است که عملکرد پیشرانه را به طور مستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهد. زمان‌بندی جرقه، تزریق سوخت، استارت نرم موتور، مصرف سوخت و آلایندگی و هماهنگی با سنسور موقعیت میل‌سوپاپ، مهم‌ترین کاربردها و دلایل اهمیت این قطعه هستند.

سنسور دورموتور در مورد زمان دقیق جرقه‌زنی تصمیم می‌گیرد. اگر تأخیر یا تعجیلی در جرقه‌زنی رخ دهد، راندمان موتور کاهش پیدا می‌کند و مشکلاتی مثل احتراق ناقص، افزایش مصرف سوخت، افزایش آلایندگی و ناک‌زدن موتور به‌وجود می‌آید. سنسور موقعیت میل‌لنگ در هماهنگی با سنسور موقعیت سوپاپ، باعث می‌شود تنفس و احتراق بهترین عملکرد را از خود نشان دهند.

از دیگر جنبه‌های اهمیت سنسور دور موتور ۲۰۷ یا هر خودروی دیگری می‌توانیم به محافظت از موتور اشاره کنیم. داده‌های این سنسور بیانگر عملکرد موتور هستند. ایسیو این داده‌ها را دریافت می‌کند و در صورت تشخیص رفتار غیرعادی موتور، روی حالت ایمن قرار می‌گیرد. سپس با روشن‌کردن چراغ چک، راننده را از وجود مشکل احتمالی مطلع می‌کند.

علائم خرابی سنسور دور موتور

سنسور دور موتور لیفان، جک، پراید یا هر خودروی دیگری در صورت خرابی، علائم واضحی را به شما نشان می‌دهد. در صورت مشاهده هر یک از آن‌ها، باید فورا فرمان را به سمت نزدیک ترین تعمیرگاه معتبر بچرخانید؛ رانندگی با سنسور معیوب به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود. در ادامه این علائم را معرفی و بررسی کرده‌ایم:

خاموشی ناگهانی خودرو

خرابی حسگر دور موتور با نشانه‌هایی مثل نوسان غیرعادی عقربه دورموتور، لرزش شدید موتور به‌ویژه در حالت درجا و دور آرام همراه است. این مشکل می‌تواند باعث خاموشی ناگهانی موتور، به‌خصوص در شرایط ترافیک و هنگام توقف شود و این امر به‌نوبه خود، ایمنی راننده و سرنشینان را به‌شدت به‌خطر می‌اندازد.

استارت نخوردن یا استارت سخت موتور

یکی دیگر از نشانه‌های خرابی این حسگر، روشن‌نشدن موتور یا استارت سخت است. با وجود عیب در سنسور دورموتور، ایسیو نمی‌تواند از موقعیت دقیق میل‌لنگ مطلع شود و زمان‌بندی صحیح پاشش سوخت و جرقه‌زنی را انجام دهد. در این شرایط، با چرخاندن سوییچ، صدای استارت‌زدن به گوش می‌رسد، اما موتور یا به‌سختی روشن می‌شود یا اصلا روشن نمی‌شود.

بیشتر بخوانید: بررسی ماشین دنا پلاس

کاهش شتاب‌گیری و افزایش مصرف سوخت

کاهش شتاب علی‌رغم فشردن پدال گاز، یکی از واضح‌ترین علائم خرابی سنسور دور موتور ۴۰۵ یا هر ماشین دیگری است. این مسئله به‌خاطر اختلال در زمان‌بندی جرقه‌زنی و احتراق به‌وجود می‌آید. در این حالت، واکنش موتور به دریچه گاز بسیار کند و ناهماهنگ خواهد بود. این مشکل مصرف سوخت را هم افزایش می‌دهد.

نوسان غیرعادی در نشانگر دور موتور

خرابی سنسور موقعیت میل‌لنگ باعث ایجاد نوسانات عجیب و غیرواقعی در نشانگر دور موتور روی صفحه کلاستر می‌شود. در این حالت، با اینکه موتور در حال کارکردن با دور ثابت است، عقربه به‌طور ناگهانی به سمت صفر پرتاب می‌شود یا عددی غیرعادی را نشان می‌دهد. این عدم هماهنگی بین اطلاعات ظاهرشده و عملکرد واقعی موتور، یکی از نشانه‌های اصلی خرابی سنسور دور موتور جک و البته سایر خودروهای داخلی و خارجی است.

روشن شدن چراغ چک

هنگامی‌که سنسور دورموتور اطلاعات نادرستی را درباره موقعیت و سرعت میل‌لنگ به واحد کنترل موتور ارسال کند، سیستم تشخیص خطا، یک کد خطا را در حافظه به‌ثبت می‌رساند. این عمل بلافاصله باعث روشن‌شدن چراغ چک می‌شود تا راننده را از وجود مشکل جدی در سیستم مدیریت موتور آگاه کند. در بسیاری از خودروها، خرابی سنسور موقعیت میل‌لنگ با کدهای دیاگ P0335 و P0336 نشان داده می‌شود.

بیشتر بخوانید: بررسی ماشین سمند سورن

نحوه تست سنسور دور موتور

در صورت مشاهده هر یک از علائم خرابی سنسور موتور می‌بایست خودرو را به یک تعمیرکار ماهر و متخصص نشان دهید. با این حال، پیش از آن بد نیست از تمیزبودن سنسور مطمئن شوید، چون سنسور آلوده داده‌های دقیق و درستی جمع‌آوری نمی‌کند. برای تمیزکردن این قطعه کوچک می‌توانید از یک دستمال مرطوب و تمیز استفاده کنید. اگر بعد از پاک‌سازی همچنان علائم خرابی سنسور دور موتور دنا و سایر ماشین‌ها پابرجا بود، بهتر است به سراغ تست عیب‌یابی بروید.

یکی از ساده‌ترین روش‌های بررسی سلامتی این سنسور، استفاده از مولتی‌متر و اندازه‌گیری مقاومت الکتریکی است. پس از جدا کردن سنسور، سلکتور دستگاه را روی حالت اهم‌سنج قرار داده و پراپ‌ها را به پایه‌های شماره ۱ و ۲ آن متصل کنید. مقدار مقاومت ظاهرشده روی دستگاه، از وضعیت سنسور خبر می‌دهد. اگر سوکت مشکی و محدوده مقاومت ۹۰۰ الی ۱۰۰۰ اهم باشد، یعنی حس‌گر سالم است. مقاومت استاندارد سنسور موقعیت میل‌لنگ با سوکت قهوه‌ای نیز بین ۴۰۰ الی ۵۰۰ اهم است. اگر عدد ظاهرشده روی دستگاه در محدوده سلامت نباشد، باید از یک مکانیک ماهر برای عیب‌یابی و رفع خطای سنسور دور موتور کمک بگیرید.

البته توجه داشته باشید که محدوده سلامت مقاومت برای خودروهایی با مدل‌های مختلف متفاوت است. به همین دلیل، برای کسب اطلاعات بیشتر بهتر است دفترچه راهنمای خودرو را مطالعه کنید.

بیشتر بخوانید: بررسی ماشین شاهین

سنسور دورموتور؛ قطعه‌ای حساس، کوچک و حیاتی در خودرو

انسان از طریق چشم، گوش، بینی و پوست، محیط را می‌سنجد و خودرو از طریق سنسورهای مختلف. حسگر موقعیت میل‌لنگ یا سنسور دور موتور یکی از مهم‌ترین قطعات موجود در ماشین‌های مجهز به موتور احتراقی به‌حساب می‌آید. این قطعه داده‌های مربوط به موقعیت میل‌لنگ را جمع‌آوری می‌کند و به ایسیو انتقال می‌دهد. مهم‌ترین نقش این سنسور را می‌توانیم به زمان‌بندی دقیق جرقه‌زنی و تزریق سوخت خلاصه کنیم. بنابراین جای تعجب ندارد اگر خرابی آن باعث پیامدهای ناخوشایندی مثل احتراق ناقص، کاهش راندمان و خاموشی ناگهانی موتور شود. به‌محض مشاهده علائم خرابی این حسگر باید خودرو را به مکانی امن انتقال دهید و نسبت به تعویض قطعه خراب اقدام کنید.

پرسش‌های متداول

منابع: khodro45.com، mestersensor.com