برای اینکه پشت فرمان خودرو بنشینید و از رانندگی و جاده لذت ببرید، به یک جعبه فرمان سالم نیاز دارید. این قطعه حیاتی و پیچیده، در سکوت وظیفه‌اش را انجام می‌دهد تا تجربه سواری شما لذت‌بخش و ایمن باشد. این قطعه، فرمان صادرشده از سمت شما را به چرخ‌ها منتقل میکند و باعث می‌شود، چرخش‌های ظریف فرمان برای تغییر جهت خودرو به حرکاتی دقیق و حساب‌شده تبدیل شوند.
ازآنجایی‌که داشتن یک جعبه فرمان سالم از بروز بسیاری از حوادث جاده‌ای ناگوار جلوگیری میکند، درک عملکرد این قطعه و نشانه‌های خرابی آن ضروری است. در این مطلب از بلاگ اتوراسا، می‌خواهیم به بررسی این قطعه بپردازیم و به شما بگوییم که در چه صورتی باید جعبه فرمان را عوض کنید. اگر می‌خواهید به راننده آگاه‌تر و حرفه‌ای‌تری تبدیل شوید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
جعبه فرمان خودرو چیست؟
این قطعه که بین غربیلک فرمان و چرخ‌های جلوی خودرو قرار دارد و مرکز سیستم فرمان خودرو محسوب می‌شود، وظیفه تبدیل حرکت دورانی فرمان (که توسط راننده ایجاد می‌شود) به حرکت خطی و رفت‌وبرگشتی چرخ‌ها (برای هدایت خودرو) را بر عهده دارد. در گذشته، این تبدیل حرکت صرفاً با نیروی دست راننده انجام می‌شد. اما با پیشرفت تکنولوژی و نیاز به هدایت آسان‌تر خودروها (به‌ویژه خودروهای سنگین‌تر با تایرهای پهن‌تر)، سیستم‌های جدیدتری جایگزین شدند.
جعبه فرمان هیدرولیک و مکانیکی، مدل‌های الکتروهیدرولیک و در نهایت سیستم‌های تمام برقی، هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند و به افزایش فرمان‌پذیری خودرو کمک می‌کنند.
بیشتر بخوانید: وظیفه دسته موتور
کار جعبه فرمان چیست؟
وظیفه انواع جعبه فرمان، تبدیل حرکت غربیلک فرمان به حرکت خطی چرخ‌های جلو و در نهایت هدایت خودرو است. این کار در دو مرحله انجام می‌شود:
- تبدیل حرکت چرخشی به خطی: این قطعه، چرخش غربیلک توسط راننده را می‌گیرد و آن را به یک حرکت رفت و برگشتی تبدیل میکند. در واقع فرمان راننده (چرخش غربیلک فرمان) توسط این قطعه مستقیماً به میل فرمان و سپس به سگ‌دست‌ها (اتصال‌دهنده چرخ‌ها) منتقل می‌شود.
- افزایش گشتاور (تقویت نیرو): در سیستم‌های هیدرولیک و برقی، این قطعه با کمک پمپ هیدرولیک یا موتور الکتریکی، نیروی لازم برای چرخاندن چرخ‌ها را تقویت میکند. همین کار باعث می‌شود که راننده با صرف نیروی کمتری بتواند فرمان را بچرخاند. این تقویت نیرو به‌ویژه در سرعت‌های پایین و هنگام پارک‌کردن خودرو اهمیت بسیاری دارد.
علاوه‌بر سیستم فرمان، خرید لاستیک باکیفیت هم برای ایمنی خودرو ضروری است. اگر به بهترین عملکرد لاستیک، قابلیت اطمینان بالا، استانداردهای پیشرفته و دوام مناسب نیاز دارید، خرید لاستیک خارجی را مد نظر قرار دهید.
جعبه فرمان خودرو چگونه کار میکند؟
عملکرد این قطعه بسته به نوع آن (مکانیکی، هیدرولیک، یا برقی) کمی متفاوت است، اما هدف کلی آن ( تبدیل حرکت و تقویت نیرو) مشترک است. در ادامه، درباره انواع جعبه فرمان خودرو و عملکرد کلی آن اطلاعات بیشتری ارائه کرده‌ایم:
مدل مکانیکی
در سیستم‌های قدیمی‌تر، چرخش غربیلک فرمان از طریق ستون فرمان به یک دنده پینیون (چرخ‌دنده کوچک) در این قطعه منتقل می‌شد. این پینیون با دنده شانه‌ای (چرخ‌دنده خطی) درگیر بود و با چرخش، دنده شانه را به چپ یا راست حرکت می‌داد. در نهایت این حرکت خطی از طریق میل فرمان به چرخ‌ها منتقل می‌شد.
نوع هیدرولیکی
در این سیستم‌ها، علاوه‌بر اجزای مکانیکی، یک پمپ هیدرولیک هم وجود دارد. این پمپ با چرخش موتور، روغن هیدرولیک را به سمت جعبه هدایت میکند. همچنین یک شیر هیدرولیک، میزان فشار روغن را بر اساس زاویه چرخش فرمان تنظیم کرده و به سیلندر هیدرولیک هدایت میکند. فشار روغن، نیروی اضافی لازم برای حرکت‌دادن دنده شانه را فراهم میکند و باعث می‌شود راننده برای چرخش فرمان به نیروی کمتری نیاز داشته باشد.
بیشتر بخوانید: کاربرد سیبک خودرو
مدل برقی
در سیستم‌های پیشرفته‌تر، پمپ هیدرولیک حذف شده و یک موتور الکتریکی جایگزین آن می‌شود. این موتور معمولاً زیر غربیلک فرمان یا روی ستون فرمان قرار دارد و نیروی مورد نیاز را تأمین میکند. سنسورها میزان چرخش فرمان و نیروی اعمال شده توسط راننده را تشخیص می‌دهد و به واحد کنترل الکترونیکی (ECU) ارسال می‌کنند. ECU دستور لازم را به موتور الکتریکی می‌دهد تا نیروی کمکی مورد نیاز را فراهم کند. این سیستم از نظر مصرف انرژی بهینه‌تر است و امکانات بیشتری مانند حفظ مسیر خودکار را فراهم میکند.
اگر به لاستیک‌های جدید نیاز دارید، اما بودجه شما برای خرید گزینه‌های باکیفیت محدود است، خرید لاستیک دولتی را بررسی کنید. همچنین، اگر با بودجه کم به‌دنبال استاندارد، کارایی، کیفیت و دوام لاستیک‌های خارجی هستید، قیمت لاستیک چینی را بررسی کنید.
علائم خرابی جعبه فرمان
این قطعه هم مانند هر قطعه مکانیکی دیگری، به‌مرور زمان دچار فرسودگی و خرابی می‌شود. اما تشخیص به‌موقع این خرابی‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند. برخی از رایج‌ترین علائم خرابی این قطعه عبارتند از:
سفت شدن فرمان
آیا برای چرخاندن فرمان نیاز به نیروی بیشتری نسبت به حالت عادی دارید؟ این می‌تواند نشانه‌ای از مشکل در سیستم هیدرولیک (مانند کمبود روغن یا خرابی پمپ) یا مشکل در خود سیستم فرمان باشد. همچنین احساس لرزش یا ضربه در هنگام چرخاندن فرمان هم نشانه‌ای از وجود خرابی در این سیستم است.
لقی یا خلاصی فرمان
اگر فرمان را کمی می‌چرخانید اما چرخ‌ها بلافاصله حرکت نمی‌کنند، با مشکل لقی یا خلاصی بیش از حد مواجه هستید. این وضعیت نشان‌دهنده فرسودگی در دنده‌ها یا اتصالات سیستم فرمان است.
شنیدن صداهای غیرعادی
هنگام چرخاندن فرمان، به‌ویژه با دور موتور بالا یا پایین، صداهای غیر عادی شنیده می‌شود؟ این صداها می‌توانند نشان‌دهنده مشکلات مختلفی از جمله نشتی روغن، خرابی پمپ هیدرولیک، یا فرسودگی قطعات داخلی سیستم فرمان باشند.
نشت روغن هیدرولیک
مشاهده روغن در اطراف این قطعه، زیر خودرو، یا روی قطعات سیستم تعلیق، نشان‌دهنده نشتی از کاسه نمدها یا بدنه این قطعه است.
عدم بازگشت فرمان به حالت اولیه
در برخی موارد، پس از عبور از پیچ، فرمان به‌طور کامل به حالت مستقیم باز نمی‌گردد. این وضعیت هم می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکل در سیستم فرمان باشد. در هر صورت با مشاهده هرکدام از این علائم باید به تعمیرکار متخصص مراجعه کرده و درصورت نیاز برای تعمیر یا تعویض این قطعه خودرو آن اقدام کنید.
بیشتر بخوانید: جعبه فرمان ایرانی بهتر است یا چینی؟
تعمیر جعبه فرمان
روند تعمیر این قطعه، باتوجه‌به نوع خرابی و مدل آن، می‌تواند متفاوت باشد. اما به‌طور کلی هنگام تعمیرات جعبه فرمان، اقدامات زیر انجام می‌شود:
- رفع نشتی: درصورتی‌که نشتی از کاسه نمدها یا اتصالات باشد، معمولاً با تعویض این قطعات، مشکل برطرف می‌شود.
- رفع لقی: اگر لقی ناشی از فرسودگی دنده‌ها یا تنظیمات اولیه باشد، ممکن است با تنظیم یا تعویض قطعات فرسوده، مشکل حل شود.
- رفع صدا: صداهای مختلف می‌توانند ناشی از کمبود روغن، خرابی پمپ هیدرولیک، یا فرسودگی بلبرینگ‌ها و دنده‌ها باشند. این مشکل عموما با بررسی دقیق و رفع علت اصلی صدا برطرف می‌شود.
بیشتر بخوانید: نقش شاسی ماشین
تشخیص جعبه فرمان تقلبی و اصلی
بازار قطعات خودرو مملو از گزینه‌های تقلبی و بی‌کیفیت است که استفاده از آن‌ها ایمنی خودرو و سرنشینان را کاهش می‌دهد. همچنین خرید قطعات باکیفیت و اصلی برای تضمین ایمنی، کارایی، کیفیت و دوام این قطعات ضروری است. اما چگونه جعبه فرمان اصلی را تشخیص دهیم؟ برای این کار، می‌توانید از راهکارهای زیر کمک بگیرید:
- خرید از مراکز معتبر: قطعات خودرو را از فروشندگان شناخته‌شده و معتبر خریداری کنید.
- بسته‌بندی و لیبل: قطعات اصلی دارای بسته‌بندی با کیفیت، لیبل‌های استاندارد و شماره سریال معتبر هستند.
- کیفیت ساخت: ظاهر قطعات را بررسی کنید. کیفیت ساخت، پرداخت دقیق و وزن قطعات می‌توانند در تشخیص نمونه اصل از تقلبی به شما کمک کنند.
- قیمت: قطعات تقلبی معمولاً قیمت بسیار پایین‌تری دارند. اگر قیمت قطعه به‌طرز مشکوکی پایین بود، آن را باید هشداری برای تقلبی‌بودن در نظر بگیرید.
جعبه فرمان سالم | بهبود ایمنی، کاهش خطرات
همان‌طور که گفتیم، سیستم فرمان نقش مهمی در هدایت و ایمنی خودرو ایفا میکند و اهمیت بالایی دارد. شناخت علائم خرابی این قطعه، توجه به نشانه‌های هشداردهنده و استفاده از قطعات اصلی و باکیفیت برای رانندگی ایمن و لذت‌بخش ضروری است. فراموش نکنید که جعبه فرمان، مرکز هدایت خودرو در دستان شماست؛ پس سلامت و نگهداری از آن را جدی بگیرید.
برای خرید انواع لاستیک از جمله لاستیک داینامو، می‌توانید به فروشگاه راسا ویستا تجارت (اتوراسا) مراجعه کنید یا با شماره 88172640-021 تماس بگیرید.
سوالات متداول
من ساره الهی فوق لیسانس و تولیدکننده محتوای تخصصي با بيشتر از 6 سال سابقه. متخصص در حوزه خودرو و صنعت و نگارش انواع محتوای تخصصی و عمومی. هدف من ارائه اطلاعات دقیق، کاربردی و به‌روز به شماست تا در زمينه خودرو، قطعات و لوازم جانبي ان به شما كمك كند و منجر به انتخابهاي هوشمندانه‌تري شود.
