دود سفید موتور خودرو؛ چه زمانی باید ماشین رو خاموش کنیم؟

دود سفید موتور خودرو یکی از واضح‌ترین و سریع‌ترین نشانه‌هایی است که موتور از طریق آن به شما هشدار می‌دهد. با وجود اینکه این دود گاهی نشانه بخار طبیعیِ ناشی از کندانساسیون است، اما باید این نشانه را جدی بگیرید. چون دود سفید می‌تواند زنگ خطری برای خرابی قطعات و نفوذ مایع خنک‌کننده یا روغن به محفظه احتراق باشد. بنابراین بی‌توجهی به این علائم، خرابی‌های جدی، تعمیرات سنگین و هزینه‌های هنگفتی را به‌دنبال دارد.

در این مطلب از بلاگ اتوراسا، می‌خواهیم دود سفید موتور را بررسی کنیم و به شما بگوییم که چه زمانی باید نگران علائم باشید و برای تعمیرات اقدام کنید. حتما در ادامه همراه ما باشید.  

دود سفید موتور خودرو نشانه چیست؟

علت دود سفید اگزوز ماشین می‌تواند از بخار آب طبیعی تا سوختن مایع خنک‌کننده یا روغن متفاوت باشد. برخی از مهم‌ترین دلایل خروج دود سفید از موتور ماشین را می‌توانیم به‌صورت زیر خلاصه کنیم:

علت دود سفید موتور خودرو	توضیحات
روشن‌بودن ماشین در هوای سرد	دود نازک و زود پخش‌شونده هنگام استارت در هوای سرد به‌دلیل بخار آب داخل اگزوز و موقتی است.
وجود نشتی در سیستم خنک‌کاری خودرو	نشتی باعث ورود بخار آب به مسیر احتراق یا اگزوز و در نتیجه ایجاد دود سفید می‌شود.
وجود ترک و شکستگی در سرسیلندر یا بلوک موتور	وجود ترک باعث نفوذ مایع خنک‌کننده (کولانت) به سیلندر، دود سفید غلیظ، بوی شیرین، افت قدرت موتور و کاهش سطح کولانت می‌شود.
سوختن مایع خنک‌کننده یا آب رادیاتور	نشتی واشر سرسیلندر، ترک سرسیلندر یا بلوک موتور باعث ورود آب به سیلندر و تولید دود سفید می‌شود.
خرابی رینگ پیستون، گاید سوپاپ یا سیل توربو	باعث سوختن روغن موتور یا روغن گیربکس و ایجاد دود سفید یا خاکستری مایل به آبی با بوی روغن سوخته می‌شود.
خرابی توربوشارژر	این مشکل در موتورهای توربو باعث نشتی آب یا روغن از توربو و ایجاد دود سفید می‌شود.

علاوه بر توجه به این علائم و نکات برای اطمینان از سلامت موتور، جهت تجربه رانندگی بی‌نقص و ایمن باید به سلامت سایر قطعات از جمله لاستیک‌ها هم توجه داشته باشید. خرید لاستیک چینی مرغوب مثل لاستیک داینامو یا خرید لاستیک بلک هاوک تا مدت‌ها می‌تواند خیال شما را از بابت ایمنی و کیفیت رانندگی راحت کند.

چرا ماشین در حالت سرد دود سفید می‌دهد؟

در هوای سرد یا هنگام استارت اولیه، لایه‌ای از رطوبت در داخل سیستم اگزوز و منیفولد تشکیل می‌شود. با روشن‌شدن موتور، این رطوبت گرم شده و به‌صورت بخار سفید نازک از اگزوز خارج می‌شود. این پدیده موقتی است، خیلی سریع محو می‌شود و نشانه مشکل فنی نیست. مگر این‌که پس از گرم‌شدن موتور، همچنان ادامه پیدا کند.

اگر دود سفید رقیق پس از گرم‌شدن موتور هم باقی بماند، ممکن است به‌دلیل نشت مایع خنک‌کننده (کولانت) باشد. در این حالت دود غلیظ‌تر می‌شود و معمولاً با علائم دیگری مثل کاهش سطح کولانت، روغن شیری‌رنگ یا حباب در رادیاتور همراه است. این حالت نشان می‌دهد که مشکل خودرو فراتر از کندانس طبیعی در سیستم اگزوز است. 

دود سفید همراه با بوی خام‌سوزی

دود سفید همراه با بوی سوخت خام یا بنزین، معمولاً به‌دلیل احتراق ناقص ایجاد می‌شود. در این شرایط سوخت به‌طور کامل در محفظه احتراق نمی‌سوزد و بخشی از آن به‌صورت دود سفید‑خاکستری با بوی بنزین از اگزوز خارج می‌شود. عوامل شایع احتراق ناقص شامل خرابی انژکتورها (پاشش بیش از حد یا نامنظم) و شمع یا کویل معیوب هستند. 

همچنین خرابی سنسور اکسیژن یا سایر سنسورهای موتور و نسبت هوای نامناسب هم باعث غنی‌شدن مخلوط یا عدم احتراق کامل آن می‌شوند. به‌یاد داشته باشید که بوی سوخت خام با بوی شیرین کولانت و بوی روغن سوخته متفاوت است. بوی شیرین معمولاً نشانه نفوذ کولانت است، درحالی‌که بوی روغن تند نشانه سوختن روغن و بوی بنزین از نشانه‌های خام‌سوزی محسوب می‌شوند. برای تشخیص دقیق‌تر سیستم تزریق، جرقه‌زنی و سنسورها را بررسی و در صورت نیاز انژکتور‌ها و قسمت‌های جرقه‌زنی را سرویس کنید.

بیشتر بخوانید: نحوه تمیز کردن موتور خودرو

خروج بخار سفید از موتور در سربالایی

به‌طور کلی سربالایی باعث افزایش بار و دمای کاری موتور می‌شود. افزایش فشار و دمای کاری،نشتی‌های پنهان سیستم خنک‌کننده را آشکارتر می‌کند. نشت مایع خنک‌کننده یا تبخیر سریع مایع در فشار بالاتر می‌تواند خروج بخار یا دود سفید را تشدید کند. 

همچنین در خودروهای مجهز به موتور توربو، فشار بیشتر می‌تواند خرابی سیل‌های توربو یا عبور روغن به اگزوز را بدتر و دود بیشتری ایجاد کند. به‌یاد داشته باشید که اگر در سربالایی دود سفید افزایش پیدا می‌کند، باید سطح کولانت و فشار سیستم خنک‌کننده را بررسی کنید. همچنین مسیرهای جانبی مثل قاب بخاری، خطوط EGR و اتصالات توربو هم نیاز به بررسی دارند. 

به‌طور کلی مراقب ظاهرشدن دود همراه با کاهش سطح کولانت یا دمای غیرطبیعی موتور باشید. چون این علائم نشان‌دهنده نشت واقعی هستند (نه تبخیر معمول) و نیاز به بررسی و تعمیر دارند.

بیشتر بخوانید: نشانه‌های سوختن واشر سرسیلندر

دلیل دود سفید و لرزش موتور هنگام استارت

ترکیب دود سفید و لرزش موتور در هنگام استارت، نشان‌دهنده کاهش یا نابرابری احتراق در یک یا چند سیلندر است. این وضعیت معمولا به‌دلیل ورود مایع خنک‌کننده به محفظه احتراق یا خرابی اجزای جرقه‌زنی ایجاد می‌شود. ورود کولانت به سیلندر باعث خاموشی یا احتراق ناقص همان سیلندر می‌شود؛ در نتیجه موتور می‌لرزد و دود سفید (ناشی از سوختن کولانت) مشاهده می‌شود. 

علاوه‌بر این شمع یا کویل معیوب هم می‌تواند منجر به عدم احتراق و ایجاد دود یا بخار همراه لرزش شود. برای تشخیص دقیق‌تر، ابتدا سطح کولانت و وضعیت روغن (وجود رنگ شیری) و شمع‌ها را بررسی کنید. همچنین تست کمپرس یا Leak‑down و بررسی سیستم احتراق (شمع، کویل، انژکتور) معمولاً محل مشکل را مشخص می‌کند. به‌طور کلی لرزش هنگام استارت اغلب به نشتی داخلی یا وجود مشکل در یک یا چند سیلندر اشاره می‌کند.

علت دود سفید بعد از گرم شدن موتور

دود سفید پایدار بعد از گرم‌شدن موتور معمولاً نشان‌دهنده نفوذ مایع خنک‌کننده یا روغن به محفظه احتراق است. شایع‌ترین دلایل این وضعیت، خرابی یا سوختن واشر سرسیلندر، ترک یا تاب‌خوردگی در سرسیلندر یا بلوک موتور و یا نشت دائمی از قطعات جانبی تحت فشار است. 

همچنین در موتورهای مجهز به توربو، خرابی سیل‌های توربو می‌تواند باعث ادامه دود سفید یا آبی‑سفید شود. در این شرایط معمولاً با کاهش مشخص سطح کولانت یا روغن مواجه هستید. 

بیشتر بخوانید: علت دیر روشن شدن خودرو

تشخیص دقیق علت نیازمند تست‌های تخصصی مانند تست فشار سیستم خنک‌کننده، تست کمپرس، بررسی رنگ و وضعیت روغن و شمع‌ها و در صورت لزوم بازدید سرسیلندر است. در مواردی که نشتی داخلی تأیید شود، تعمیر یا تعویض واشر سرسیلندر و رفع ترک‌ها یا تعمیر توربو از اقدامات ضروری و فوری برای جلوگیری از آسیب گسترده‌تر به موتور است. 

روش رفع دود سفید موتور خودرو

ابتدا از یک متخصص برای تشخیص دقیق علت دود کمک بگیرید، تا بتوانید تعمیرات دقیق‌تر و موثرتری را داشته باشید. برای عیب‌یابی دقیق ابتدا وضعیت رادیاتور و سطح آب را بررسی کنید. بررسی واشر سرسیلندر و عدم ترک یا خرابی آن، کنترل انژکتور و شمع‌ها و تعویض قطعات معیوب هم اهمیت دارند. در نهایت بررسی تغییر رنگ یا کف‌آلودشدن روغن موتور را که نشانه ورود روغن به موتور است، فراموش نکنید. در جدول زیر می‌توانید برخی دلایل دود سفید و روش‌های رفع آن را مشاهده کنید:

علت دود سفید موتور ماشین	نشانه دود سفید موتور خودرو	روش رفع
سوخت ناقص	بالارفتن مصرف سوخت، لرزش موتور	بررسی و سرویس انژکتور و شمع
مشکلات واشر سرسیلندر	کاهش آب رادیاتور، وجود کف در روغن	تعمیر و تعویض واشر
ورود روغن به سیلندر	دود سفید مایل به آبی	تعمیر و تعویض رینگ و سوپاپ
ورود آب به سیلندر	دود سفید غلیظ، استشمام بوی شیرین	برطرف‌کردن علت نشتی

دود سفید موتور خودرو | علائمی که باید جدی بگیرید!

همان‌طور که مشاهده کردید دود سفید اگزوز هم می‌تواند نشانه بی‌خطر، طبیعی و گذرا باشد، هم نشانه‌ای از مشکلات فنی جدی است. بنابراین خیلی مهم است که بتوانید این دو حالت را از نشانه‌های موجود تشخیص دهید. دود سفید نازک در هوای سرد، معمولاً نشانه کندانساسیون طبیعی است. اما دود غلیظ، پایدار و همراه با بوی شیرین، کاهش سطح کولانت یا روغن شیری‌رنگ، علامت نفوذ مایع به محفظهٔ احتراق و خطرناک است.

برای اطمینان از سلامت موتور، قطعات و انجام تعمیرات لازم از یک تعمیرکار متخصص کمک بگیرید. فراموش نکنید که اقدام به‌موقع و تشخیص دقیق هزینه‌های تعمیر را کاهش و موتور خودرو را از خرابی‌های هزینه‌بر و جدی نجات می‌دهد. در کنار توجه به این نکات، باید وضعیت تایرها را هم به‌صورت دوره‌ای بررسی کنید. اگر تایرهایتان باید تعویض شوند، برای خرید لاستیک ماشین و خرید لاستیک دولتی یا استعلام قیمت لاستیک خارجی می‌توانید به فروشگاه اینترنتی راسا ویستا تجارت (اتوراسا) مراجعه کنید.

سوالات متداول